7 Aralık 2011 Çarşamba
16 Eylül 2011 Cuma
9 Eylül 2011 Cuma
5 Eylül 2011 Pazartesi
Kumalık belgeseli MMO Tepekule Salonu'nda
İzmir Makina Mühendisleri Odası'nın Tepekule binasındaki sinema salonunda gerçekleşen film günleri kapsamında 6 Eylül'de 21.15'te "Ölüm Elbisesi Kumalık" belgeseli gösterilecek. Müjde Arslan'ın yönetmenliğini yaptığı belgesel, Mardin'deki kuma kadınların hikayesini perdeye taşıyor.
27 Ağustos 2011 Cumartesi
Selçuktaki sinema atölyesine dair bir haber...
Gizli yetenekler kampta ortaya çıkıyor
Eren Saran / Eda Aktaş / Ender Gündüz
İzmir Selçuk’ta gerçekleştirilen gençlik buluşmasına katılan gençler dinlenme, eğlenme ve panellerin dışında gün içerisinde kendi ilgi alanlarına ve yeteneklerine göre resim, fotoğraf, sinema ve evrim gibi çeşitli atölye çalışmalarına katılıyorlar. Daha önce nasıl bir yeteneğe sahip olduklarını bilmeyen gençler, atölye çalışmaları kapsamında gizli kalmış yeteneklerini de ortaya çıkarıyorlar. Biz de atölye çalışmalarının yürütücülerinden kamp ve atölye çalışmalarıyla ilgili görüşlerini aldık.
Evrim atölyesini yöneten Burak Kiraz, evrim atölyesine liselilerin yoğun ilgi gösterdiğini belirterek “Evrim olgusundan yola çıkarak başladığımız tartışmaları atölye katılımcılarının da katkısıyla günümüzün modern evrimsel biyolojisine kadar getirdik” dedi. Amaçlarının evrimin bütün basamaklarını anlatmak değil kısıtlı zamanda katılımcı gençlerin daha sonra da araştırmasına yol açacak kafalarında soru işaretleri oluşturmak olduğunu söyleyen Kiraz “Bunu da kendilerini geliştirmeleri için merak uyandırarak ve okumaları için çeşitli eserler sunarak yapıyoruz” dedi.
HALAY ÇEKİLEN HER YERDE BİZ VARIZ
Her kampta olduğu gibi bu sene de gençlerin halk oyunlarına ilgisinin yoğun olduğunu ifade eden halk oyunu atölye yürütücülerinden Ali Oğan, “İlgi daha çok halaylar oluyor zaten. Gördüğünüz gibi her müzikte halaylar çeken bir gençliğimiz var. Yani bunun biraz da suçlusu benim diyebiliriz. Sürekli her sene yeni arkadaşlara halay öğretiyoruz ve kamp alanı çoğu zaman halay çeken yüzlerce gençle doluyor” diye konuştu. Atölyede doğu yöresi halayları ve Ege yöresi zeybeği üzerinde çalıştıklarını söyleyen Oğan, “Ayrıca Elazığ’da yıkılan Çayda Çıra Heykeli’ne ithafen kamp sonunda gerçekleştireceğimiz gösteriye Çayda Çıra oynayarak başlayacağız. Aslında oyun oynamayı öğretirken aynı zamanda gençlerin özgüvenlerini sağlamak ve kampın genelinde var olan kolektif yaşama katkı sağlamaktır” dedi.
GENÇLERİN İNANCI UMUDUMU TAZELEDİ
Sinema atölyesinin eğitimlerini yürüten Yönetmen Mizgin Müjde Arslan da atölye katılımcılarının ilk güne oranla zamanla azalsa da çok kaliteli ve iyi bir ekiple çalıştıklarını söyledi. Gençlerin gözlerinin içinde o ilgiyi ve aşkı gördüklerini belirten Arslan, “Bizden hakikaten bir şeyler öğrenmek ve film çekmek istiyorlar” dedi. Kamp süresi boyunca 4 filmin çekim aşamasını tamamladıklarını ve bu filmleri çekerken bütün ekibin kendisini iyi hissettiğini söyleyen Arslan, bu olumlu düşünceleri hissetmelerinin nedeni üretim içerisinde olmak ve bu üretimin gençler arasında iletişimi ve dostluğu güçlendirmek olarak açıkladı. Arslan , “Hem üretiyoruz hem de öğreniyoruz . Burası küçük bir Türkiye gibi, çok kalabalık; her yaştan ve her görüşten ve farklı kesimlerden Türkiye’den insanlar buradalar. Bu insanlarla bir araya gelmek bu enerji bu heyecanı tatmak ya da bu sohbetleri yapmak müthiş bir şey”dedi. Sürekli böyle kamplar kursak ve sürekli film çeksek diye düşünüyorum diyen Arslan, “Bu gençlik aslında beni de heyecanlandırıyor ve daha da çok üretmeye sevk ediyor. Kampa gelmeden son günlerde işleri bitirip geldim. Yeni bir film bitirdik ‘Şin’ adında Türkçesi matem olan bir belgesel, kayıp mezarlar üzerine. Bir genç kadının babasının mezarını arayışından Maxmur’a gidişini anlatıyor. Buraya gelene kadar Türkiye’nin bu filme hazır olup olmadığı konusunda var olan şüphelerim gençlerin inancını ve cesaretini görünce azaldı” diye konuştu.
Atölye çalışmalarının verimli olduğunu ve kamp sonrasında birkaç kişinin fotoğrafla kopmaksızın çalışmalarına devam edeceğini dile getiren Fotoğrafçılık atölyesi yürütücüsü Özcan Yaman, “Fotoğrafın bir hafta gibi bir sürede öğrenilmesi mümkün değil. Teknik olarak bunları gene aynı şekilde öğretmek mümkün değil ama bir şey mümkün bunun mantığını verebilmek. Fotoğrafın ne olduğunun mantığını verebilmek. Ve bu anlamda fotoğraf felsefesini ben vermeye çalıştım. Çünkü işin teknik yanını kendileri de isterlerse başarabilirler” dedi. (Selçuk/EVRENSEL)
--------------------------------------------------------------------------------
HEM EĞLENİYORUZ HEM ÖĞRENİYORUZ
Dilara Erdan: İzmir’de mimarlık okuyorum ve okuduğum bölümle de ilişkili olduğu için fotoğrafçılık atölyesinin bana çok şey kattığını düşünüyorum. Kendimi geliştirmek için katılıyorum bu atölyeye.
Fırat Özgür Özcan: Genel kültür açısından fotoğrafçılık atölyesi bana çok şey kattı. Ve ilerisi için çok fikrim yok ama böyle sevmeye ve öğrenmeye devam edersem fotoğrafçılığı düşünebilirim.
İdil : İzmir’den katılıyorum. Kamp güzel gidiyor, eğleniyoruz. Resim ve baskı atölyesine katılıyorum. Atölyede önce kağıtlardan baskı şekli çıkartıp sonra tişört ya da başka yerlere baskı yapıyoruz.
Pınar Vağaç: İstanbul’dan katılıyorum.Kampta atölye faaliyetlerine katılıyoruz. Hem değişik şeyler öğreniyoruz hem de genel kültür olarak da faklı şeyler var. Paneller de verimli geçiyor aklımıza takılan soruların cevaplarını bulabiliyoruz. Ve yeteri kadar eğlenebiliyoruz. Baskı ve resim atölyesindeyim, ilk gün resimler yaptık ve sonrasından bu resimleri oymaya geçirdik. Oymadan sonra baskı bölümüne geçtik. Çok zevkli geçiyor.
Kardelen : Çanakkale’den katılıyorum. Kamp bu sene eğlenceli ve güzel geçiyor. Atölye çalışmalarına katılıyoruz ben de sinema atölyesinin çalışmalarına katılıyorum. Paneller ve söyleşilerle güzel geçiyor. İlk zamanlar sinemanın tarihi hakkında bilgiler edindik onları öğrendik. Ve üç tane kısa film çektik. Birisi toprakla birisi televizyonla birisi de toplanan şişe kapaklarıyla ilgili film çektik. Ve kampın son günlerinde bu filmleri yayınlayacağız.
--------------------------------------------------------------------------------
ÜNİVERSİTE FORUMU
GENÇLİK Kampında bir araya gelen üniversiteliler, Emek Demokrasi ve Özgürlük Blokunun başarısının üniversitelere nasıl taşınabileceğinden kol/kulüp ve ÖTK çalışmasına, demokratik hak ve eylemliliklere desteğin artırılmasından, üniversiteler üzerindeki sürdürülen neoliberal yeniden dönüşüme karşı mücadeleye birçok başlıkta tartışmalar gerçekleştirdi. TMMOB’a yönelik saldırıların da konuşulduğu forumda, mühendislik öğrencilerinin kendi örgütlerine sahip çıkması ve örgütlenmesi gerektiğinin altı çizildi. Son olarak, gençlik kampı vesilesiyle bir araya gelinen aydın ve sanatçıların, gerçekleştirdikleri atölyelerde gençliğe aktardıkları deneyim ve kültürün oldukça önemli olduğu ve bu paylaşımların tüm şehirlere taşınması gerektiği vurgulandı.
25.08.2011 / EVRENSEL GAZETESİ
Eren Saran / Eda Aktaş / Ender Gündüz
İzmir Selçuk’ta gerçekleştirilen gençlik buluşmasına katılan gençler dinlenme, eğlenme ve panellerin dışında gün içerisinde kendi ilgi alanlarına ve yeteneklerine göre resim, fotoğraf, sinema ve evrim gibi çeşitli atölye çalışmalarına katılıyorlar. Daha önce nasıl bir yeteneğe sahip olduklarını bilmeyen gençler, atölye çalışmaları kapsamında gizli kalmış yeteneklerini de ortaya çıkarıyorlar. Biz de atölye çalışmalarının yürütücülerinden kamp ve atölye çalışmalarıyla ilgili görüşlerini aldık.
Evrim atölyesini yöneten Burak Kiraz, evrim atölyesine liselilerin yoğun ilgi gösterdiğini belirterek “Evrim olgusundan yola çıkarak başladığımız tartışmaları atölye katılımcılarının da katkısıyla günümüzün modern evrimsel biyolojisine kadar getirdik” dedi. Amaçlarının evrimin bütün basamaklarını anlatmak değil kısıtlı zamanda katılımcı gençlerin daha sonra da araştırmasına yol açacak kafalarında soru işaretleri oluşturmak olduğunu söyleyen Kiraz “Bunu da kendilerini geliştirmeleri için merak uyandırarak ve okumaları için çeşitli eserler sunarak yapıyoruz” dedi.
HALAY ÇEKİLEN HER YERDE BİZ VARIZ
Her kampta olduğu gibi bu sene de gençlerin halk oyunlarına ilgisinin yoğun olduğunu ifade eden halk oyunu atölye yürütücülerinden Ali Oğan, “İlgi daha çok halaylar oluyor zaten. Gördüğünüz gibi her müzikte halaylar çeken bir gençliğimiz var. Yani bunun biraz da suçlusu benim diyebiliriz. Sürekli her sene yeni arkadaşlara halay öğretiyoruz ve kamp alanı çoğu zaman halay çeken yüzlerce gençle doluyor” diye konuştu. Atölyede doğu yöresi halayları ve Ege yöresi zeybeği üzerinde çalıştıklarını söyleyen Oğan, “Ayrıca Elazığ’da yıkılan Çayda Çıra Heykeli’ne ithafen kamp sonunda gerçekleştireceğimiz gösteriye Çayda Çıra oynayarak başlayacağız. Aslında oyun oynamayı öğretirken aynı zamanda gençlerin özgüvenlerini sağlamak ve kampın genelinde var olan kolektif yaşama katkı sağlamaktır” dedi.
GENÇLERİN İNANCI UMUDUMU TAZELEDİ
Sinema atölyesinin eğitimlerini yürüten Yönetmen Mizgin Müjde Arslan da atölye katılımcılarının ilk güne oranla zamanla azalsa da çok kaliteli ve iyi bir ekiple çalıştıklarını söyledi. Gençlerin gözlerinin içinde o ilgiyi ve aşkı gördüklerini belirten Arslan, “Bizden hakikaten bir şeyler öğrenmek ve film çekmek istiyorlar” dedi. Kamp süresi boyunca 4 filmin çekim aşamasını tamamladıklarını ve bu filmleri çekerken bütün ekibin kendisini iyi hissettiğini söyleyen Arslan, bu olumlu düşünceleri hissetmelerinin nedeni üretim içerisinde olmak ve bu üretimin gençler arasında iletişimi ve dostluğu güçlendirmek olarak açıkladı. Arslan , “Hem üretiyoruz hem de öğreniyoruz . Burası küçük bir Türkiye gibi, çok kalabalık; her yaştan ve her görüşten ve farklı kesimlerden Türkiye’den insanlar buradalar. Bu insanlarla bir araya gelmek bu enerji bu heyecanı tatmak ya da bu sohbetleri yapmak müthiş bir şey”dedi. Sürekli böyle kamplar kursak ve sürekli film çeksek diye düşünüyorum diyen Arslan, “Bu gençlik aslında beni de heyecanlandırıyor ve daha da çok üretmeye sevk ediyor. Kampa gelmeden son günlerde işleri bitirip geldim. Yeni bir film bitirdik ‘Şin’ adında Türkçesi matem olan bir belgesel, kayıp mezarlar üzerine. Bir genç kadının babasının mezarını arayışından Maxmur’a gidişini anlatıyor. Buraya gelene kadar Türkiye’nin bu filme hazır olup olmadığı konusunda var olan şüphelerim gençlerin inancını ve cesaretini görünce azaldı” diye konuştu.
Atölye çalışmalarının verimli olduğunu ve kamp sonrasında birkaç kişinin fotoğrafla kopmaksızın çalışmalarına devam edeceğini dile getiren Fotoğrafçılık atölyesi yürütücüsü Özcan Yaman, “Fotoğrafın bir hafta gibi bir sürede öğrenilmesi mümkün değil. Teknik olarak bunları gene aynı şekilde öğretmek mümkün değil ama bir şey mümkün bunun mantığını verebilmek. Fotoğrafın ne olduğunun mantığını verebilmek. Ve bu anlamda fotoğraf felsefesini ben vermeye çalıştım. Çünkü işin teknik yanını kendileri de isterlerse başarabilirler” dedi. (Selçuk/EVRENSEL)
--------------------------------------------------------------------------------
HEM EĞLENİYORUZ HEM ÖĞRENİYORUZ
Dilara Erdan: İzmir’de mimarlık okuyorum ve okuduğum bölümle de ilişkili olduğu için fotoğrafçılık atölyesinin bana çok şey kattığını düşünüyorum. Kendimi geliştirmek için katılıyorum bu atölyeye.
Fırat Özgür Özcan: Genel kültür açısından fotoğrafçılık atölyesi bana çok şey kattı. Ve ilerisi için çok fikrim yok ama böyle sevmeye ve öğrenmeye devam edersem fotoğrafçılığı düşünebilirim.
İdil : İzmir’den katılıyorum. Kamp güzel gidiyor, eğleniyoruz. Resim ve baskı atölyesine katılıyorum. Atölyede önce kağıtlardan baskı şekli çıkartıp sonra tişört ya da başka yerlere baskı yapıyoruz.
Pınar Vağaç: İstanbul’dan katılıyorum.Kampta atölye faaliyetlerine katılıyoruz. Hem değişik şeyler öğreniyoruz hem de genel kültür olarak da faklı şeyler var. Paneller de verimli geçiyor aklımıza takılan soruların cevaplarını bulabiliyoruz. Ve yeteri kadar eğlenebiliyoruz. Baskı ve resim atölyesindeyim, ilk gün resimler yaptık ve sonrasından bu resimleri oymaya geçirdik. Oymadan sonra baskı bölümüne geçtik. Çok zevkli geçiyor.
Kardelen : Çanakkale’den katılıyorum. Kamp bu sene eğlenceli ve güzel geçiyor. Atölye çalışmalarına katılıyoruz ben de sinema atölyesinin çalışmalarına katılıyorum. Paneller ve söyleşilerle güzel geçiyor. İlk zamanlar sinemanın tarihi hakkında bilgiler edindik onları öğrendik. Ve üç tane kısa film çektik. Birisi toprakla birisi televizyonla birisi de toplanan şişe kapaklarıyla ilgili film çektik. Ve kampın son günlerinde bu filmleri yayınlayacağız.
--------------------------------------------------------------------------------
ÜNİVERSİTE FORUMU
GENÇLİK Kampında bir araya gelen üniversiteliler, Emek Demokrasi ve Özgürlük Blokunun başarısının üniversitelere nasıl taşınabileceğinden kol/kulüp ve ÖTK çalışmasına, demokratik hak ve eylemliliklere desteğin artırılmasından, üniversiteler üzerindeki sürdürülen neoliberal yeniden dönüşüme karşı mücadeleye birçok başlıkta tartışmalar gerçekleştirdi. TMMOB’a yönelik saldırıların da konuşulduğu forumda, mühendislik öğrencilerinin kendi örgütlerine sahip çıkması ve örgütlenmesi gerektiğinin altı çizildi. Son olarak, gençlik kampı vesilesiyle bir araya gelinen aydın ve sanatçıların, gerçekleştirdikleri atölyelerde gençliğe aktardıkları deneyim ve kültürün oldukça önemli olduğu ve bu paylaşımların tüm şehirlere taşınması gerektiği vurgulandı.
25.08.2011 / EVRENSEL GAZETESİ
15 Ağustos 2011 Pazartesi
Bir alıntı...
"Sigara içme belki de en açık oral takıntıdır. Sigara emme fiziksel, duygusal ve psikolojik rahatlık sağlar. Bu nevrotik bir davranış, sağlıksız ve fiziksel olarak bağımlılık yaratan nevrotik bir alışkanlıktır."
29 Haziran 2011 Çarşamba
Son dönem dizi ve filmlerdeki karakter analizleri...
Yeni Film dergisinin son sayısındaki Özge Özdüzen'in "Behzat Ç. Üzerine Düşünceler I" yazısına dikkat! çok iyi bir analiz yazısı... yazının devamını merakla bekliyorum...
14 Haziran 2011 Salı
"Son Dönem Türkiye Sinemasında Yeni Kürt İmgesi" başlıklı yazım Yeni Film dergisinde...
Yeni Film dergisinin son sayısı kitapçılarda... Derginin bu sayısında "Son Dönem Türkiye Sinemasında Yeni Kürt İmgesi" başlıklı yazım da yer alıyor... Okumak isteyenler için derginin bulunabileceği yerler...
http://www.yenifilm.net/dagitim.php
http://www.yenifilm.net/dagitim.php
5 Mayıs 2011 Perşembe
29 Mart 2011 Salı
21 Mart 2011 Pazartesi
Şare filmiyle ilgili Star'da çıkan haber...
Ceylan en azından unutulmasın
Ağıt/Şare, 12 yaşındaki Ceylan Önkol’un keçi otlatırken bir patlamada can verişi üzerine bir film. Yönetmenleri “En azından bu konu unutulmaz” diyor
ÖZKAN GÜVEN / ozkguven@gmail.com
Ceylan Önkol, hayvan otlatırken önüne düşen bombaatar mühimmatının patlaması sonucu 12 yaşında yaşamını kaybetmişti. Olay Diyarbakır’ın Lice ilçesine bağlı Şenlikköy’de geçiyordu. Bu acı dolu olay, Müjde Arslan ve İrfan Taşkın’ın yönetmenliğinde bir film oldu.
Şare / Ağıt adlı film Kürtçe, Türkçe altyazılı. Yönetmen Müjde Arslan, Ceylan’ın hikayesini duyduğunda öfke ve çaresizlik hissettiğini, bu şiddetin sürmesi halinde bölgenin de normale dönemeyeceğini düşündüğünü söylüyor. “En çok çocuklar için üzülüyorum, bu ölümlerin bir daha yaşanmayacağı konusunda için rahat değil; ne yazık ki tehlikeler devam ediyor; çocukların savaşın ne olduğunu bilmiyorlar ve bilmedikleri bir savaşın içinde can veriyorlar” diyor Arslan. Filmini de konuşabilmek, gösterebilmek, oradakilerin seslerini duyurabilmek için çektikleri söylüyor:
“Her şeyden önemlisi bizim için oraya gitmek bir taziye yerine gitmek gibiydi. O insanların acılarını paylaşmak istiyorduk. Ceylan’ın ailesine misafir olduk, gidişimiz onları mutlu etti. Bu da acımızı biraz olsun hafifletti. İnsanları dinledik, beraber tartıştık, üzüldük ve bu film çıktı ortaya. Filmin amacı bu konuyu tartıştırmaktır, belki de bir şeyler değişir. En azından bu konu unutturulmamış olur.”
http://www.stargazete.com/pazar/ceylan-en-azindan-unutulmasin-haber-336935.htm
Ağıt/Şare, 12 yaşındaki Ceylan Önkol’un keçi otlatırken bir patlamada can verişi üzerine bir film. Yönetmenleri “En azından bu konu unutulmaz” diyor
ÖZKAN GÜVEN / ozkguven@gmail.com
Ceylan Önkol, hayvan otlatırken önüne düşen bombaatar mühimmatının patlaması sonucu 12 yaşında yaşamını kaybetmişti. Olay Diyarbakır’ın Lice ilçesine bağlı Şenlikköy’de geçiyordu. Bu acı dolu olay, Müjde Arslan ve İrfan Taşkın’ın yönetmenliğinde bir film oldu.
Şare / Ağıt adlı film Kürtçe, Türkçe altyazılı. Yönetmen Müjde Arslan, Ceylan’ın hikayesini duyduğunda öfke ve çaresizlik hissettiğini, bu şiddetin sürmesi halinde bölgenin de normale dönemeyeceğini düşündüğünü söylüyor. “En çok çocuklar için üzülüyorum, bu ölümlerin bir daha yaşanmayacağı konusunda için rahat değil; ne yazık ki tehlikeler devam ediyor; çocukların savaşın ne olduğunu bilmiyorlar ve bilmedikleri bir savaşın içinde can veriyorlar” diyor Arslan. Filmini de konuşabilmek, gösterebilmek, oradakilerin seslerini duyurabilmek için çektikleri söylüyor:
“Her şeyden önemlisi bizim için oraya gitmek bir taziye yerine gitmek gibiydi. O insanların acılarını paylaşmak istiyorduk. Ceylan’ın ailesine misafir olduk, gidişimiz onları mutlu etti. Bu da acımızı biraz olsun hafifletti. İnsanları dinledik, beraber tartıştık, üzüldük ve bu film çıktı ortaya. Filmin amacı bu konuyu tartıştırmaktır, belki de bir şeyler değişir. En azından bu konu unutturulmamış olur.”
http://www.stargazete.com/pazar/ceylan-en-azindan-unutulmasin-haber-336935.htm
6 Mart 2011 Pazar
Kumalık belgeseli 7 Mart'ta kanal 24'te gösterilecek (son gösterim)
Ölüm Elbisesi Kumalık adlı belgeselimiz Kanal 24'te 7 Mart'ta (yarın akşam) saat 20.30'da gösterilecek... Bu sözleşmeye göre bu kanaldaki son gösterim olacaktır...
"Ortadoğulu Kadınların Sineması" yazım Mesele dergisinde
Filmmor Kadın Filmleri kapsamında gösterilecek Ortadoğulu üç kadın sinemacının filmleri üzerine kaleme aldığım, "Ortadoğulu Kadınların Sineması: Alegorik, Özgür Asi" başlık yazı Mesele dergisinin bu sayısında (Mart) yayınlandı... Dergi kitapçılardan bulunabilir... www.agorakitapligi.com
11 Şubat 2011 Cuma
8 Şubat 2011 Salı
Atölyeye ilişkin haberler...
http://www.hayalperdesi.net/haber/gundem/646-1-gultekin-tetik-ve-mizgin-mujde-arslandan-sinema-atolyesi.aspx
ZAMANDA ÇIKAN HABER
"Sinema ilginiz teoride kalmasın"
08.02.2011
Küçük büyük fark etmez; atölyelerin en büyük sıkıntısı teoriyle pratiğin arasındaki uçurumu kapatmakta ortaya çıkıyor. Şimdilerde bu iki alanı aynı çizgide buluşturmaya niyetli bir sinema atölyesini tatlı bir telaş sarmış durumda.
Görüntü yönetmeni Gültekin Tetik ve sinema yazarı/yönetmen Mizgîn Müjde Arslan'ın teori ve uygulamanın iç içe yer alacağı sinema atölyesi 19 Şubat'ta başlayacak. Cumartesi, pazar günleri üçer saat yapılacak çalışmalar, Cihangir'deki Gültekin Tetik Atölyesi'nde gerçekleşecek. 8 hafta sürecek eğitimin detayları Gültekin Tetik Atölyesi'nden öğrenilebilir. (0 212 244 24 25) KÜLTÜR SANAT
ZAMANDA ÇIKAN HABER
"Sinema ilginiz teoride kalmasın"
08.02.2011
Küçük büyük fark etmez; atölyelerin en büyük sıkıntısı teoriyle pratiğin arasındaki uçurumu kapatmakta ortaya çıkıyor. Şimdilerde bu iki alanı aynı çizgide buluşturmaya niyetli bir sinema atölyesini tatlı bir telaş sarmış durumda.
Görüntü yönetmeni Gültekin Tetik ve sinema yazarı/yönetmen Mizgîn Müjde Arslan'ın teori ve uygulamanın iç içe yer alacağı sinema atölyesi 19 Şubat'ta başlayacak. Cumartesi, pazar günleri üçer saat yapılacak çalışmalar, Cihangir'deki Gültekin Tetik Atölyesi'nde gerçekleşecek. 8 hafta sürecek eğitimin detayları Gültekin Tetik Atölyesi'nden öğrenilebilir. (0 212 244 24 25) KÜLTÜR SANAT
7 Şubat 2011 Pazartesi
GÜLTEKİN TETİK VE MÜJDE ARSLAN’DAN SİNEMA ATÖLYESİ
Görüntü yönetmeni, yönetmen Gültekin Tetik ve sinema yazarı/yönetmen Mizgîn Müjde Arslan’ın teori ve uygulamanın iç içe yer alacağı sinema atölyesi 19 Şubat’ta başlıyor.
“İyi bir yönetmen olmak için önce iyi bir seyirci olmak gerekir...” şiarıyla gerçekleştirilecek sinema atölyesinde teori ve pratik eğitim bir arada yürütülecek. 19 Şubat’ta saat 15.00’te başlayacak eğitim Cumartesi, Pazar günleri üçer saat halinde Cihangir’deki Gültekin Tetik Atölyesi’nde gerçekleşecek. Cumartesi günleri Arslan’ın gerçekleştireceği eğitimde sinema tarihi, akımlar, sinemanın temel öğeleri, film okuma, sinemanın diğer sanatlarla ilişkisi, senaryo analizi, bir filmin düşünsel yapısı ve bir projenin geliştirilmesi üzerinde durulacaktır. Teori dersleri powerpoint eşliğinde sunulacak ve konuyla ilgili kimi filmlerden bölümler gösterilecektir.
Gültekin Tetik ise Pazar günleri kamera, lens, kamera hareketleri, çekim açıları, kadraj, ışık, montaj ve sese dönük uygulamalı bir eğitim gerçekleştirecek. Teorik anlatımların pratik uygulamalar ile desteklendiği atölyede öğrenci projelerinden birisi veya sınıfta oluşturulacak bir proje seçilerek bütün aşamaları ile uygulamaya konacaktır. 8 hafta boyunca devam edecek eğitim için ücretlendirme öğrenciler için 500, diğerleri için 600 TL olarak belirlendi.
Atölyeye katılmak isteyenler Gültekin Tetik Atölyesi’nden ayrıntıları öğrenebilirler. Başvurularda 50 kelimeyi geçmeyecek şekilde bir projenin yazılması rica olunur.
Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi sinema bölümünde yüksek lisansını tamamlayan Mizgin Müjde Arslan’ın “Rejisör: Atıf Yılmaz”, “Kürt Sineması: Yurtsuzluk, Sınır ve Ölüm” adında iki derleme kitabı bulunmaktadır. “Yeşim Ustaoğlu: Su, Ölüm ve Yolculuk” kitabının yazarı Arslan, yurtiçi ve yurtdışında ödüller alan “Son Oyun” ve “Tov/Tohum” adlı kısa, “Ölüm Elbisesi: Kumalık” adlı belgesel filmlerin, senarist, yönetmen ve yapımcılığını üstlenmiştir. Senaryosunu yazdığı “Kayıp Mezar” adlı ilk uzun metraj sinema filminin çalışmalarını sürdürmektedir.
Yönetmen, görüntü yönetmeni ve fotoğrafçı olarak sayısız işe imza atan Gültekin Tetik, ATV, HBB, ARD 1, RTL Alman kanallarında çalıştı. 1997 yılında kurduğu Günizi Filmcilik’te çalışmalarını sürdüren Tetik, 2001 yılından bu yana sinema, kamera ve fotoğrafçılık eğitmenliği yapmaktadır.
Ayrıntılı bilgi için:
Gültekin Tetik Atölyesi
0 532 284 88 55
0 212 244 24 25
gultekintetik@gmail.com
Mizgîn Müjde Arslan
0 537 790 06 55
mujdearslan2003@yahoo.com
2 Şubat 2011 Çarşamba
Warvîn dergisinde çıkan röportaj
Mizgîn Arslan: Divê hikûmeta Başûr burs bide sînemavanên jîr
Written by warvin
Tuesday, 25 January 2011 15:28
Warvîn – Amed: Derhênera sînemayê Mizgîn Aslan, ji hikûmeta Herêma Federal a Kurdistanê xwest ku ji bo pêşketina sînemaya kurd bi bursan sînemvanên jîr bide xwendin û wiha got: “Çimkî her derhênerekî/e ku navê xwe bi dinyayê bide naskirin, dê di heman demê de navê Kurdistanê bide naskirin. Hunermend weke nûnerên derve yên welatê xwe ne. Em dema diçin welatekî biyanî bi xwe re welatê xwe, gelê xwe jî dibin. Çimkî beriya her tiştî em pêşî derhênerên kurd in, kurdistanî ne.”
Derhênera kurd Mizgîn Aslan ku heta niha li ser sînemayê pirtûkên bi tirkî nivîsandine û senaryoya fîlman dikişîne, derbarê pêşketinên di sînemaya kurd de, ji kovara me Warvînê re axivî.
Warvin: Çîroka jiyana te gelek balkêş e. Tu li Mêrdînê têne dinyayê, piştre beşa biyologiyê dixwînin, piştre dest bi rojnamevaniyê dikin û niha jî derhêneriya fîlmên sînemayê dikin. Tu ji van her çar aliyên xwe, kîjanî nêzî xwe dibînin?
Mizgîn: Ya rast ez jî nizanim ev yek çawa pêk hat. Tenê tiştekî dizanim; ji roja ku hînê nivîsandinê bûme ve dinivîsim. Nivîsandin ji bo min tekane rê bû û ez jî dixwazim di vê riyê de bijîm. Ger min nenivîsanda, bawer im ez ê bimirama. Hê jî dinivîsim. Jixwe aliyê hevpar a rojnamevanî, nivîskarî û derhêneriyê jî nivîsandin e. Lê biyologî ji van her sê beşan cudatir e. Piştî dibistana seretayî, weke hemû neviyên xwe yên keç, bapîrê min nexwest ez bixwînim. Ji ber vê yekê salek neçûm dibistanê jî. Lê piştî salekê careke din min dest bi dibistanê kir. Em li gundekî Mêrdînê dijiyan. Ji bo ku bixwînim, bapîrê min şertekî danîbû pêşiya min; divê ez bibûma mamoste. Ji ber vê yekê min li Zanîngeha Dîcleyê dest bi xwendina biyologiyê kir. Lê min baş dizanî ku ez ê nebim mamoste. Ez bi xwe hesiyam û nehesiyam, min dixwest tenê binivîsim.
Warvin: Di pirtûkên xwe yên bi navê “Yeşîm Ustaoglu”, “Su, Olum ve Yolculuk” de, tu dibêjî “ger derhênerek bi aliyekî xwe yê herî nepenî re rûberî hev be, ew derhêner auteur e”. Di fîlmê
we yê “Kirasê Mirinê” de, kîjan aliyê we nepenî (veşartî) ye?
Mizgîn: Di Kirasê Mirinê de, ez hewîtiyê weke kirasê mirinê bi nav dikim û di nava vî fîlmî de jiyana meta min a ku çûye ser hewiyê veşartî ye. Heta niha hemû pirtûkên ku min nivîsandine û fîlmên ku min çêkirine, di hemû nivîsên min de, derd, kul û keserên ku min xef kirine veşartî ne. Ez wan yek bi yek der dikim û ev birîn çiqas der dibin, ewqas barê min sivik dibe. Meta min, bi bedelê pereyên gelek mezin, bi pismamê xwe re zewicî bû û çûbû ser hewiyê. Meta min tu caran nedixwest zewaceke wisa bike û heta vî emrê xwe li ber çavên me tundiyeke mezin dît. Tiştê herî xirab ev bû ku ev jiyan êdî weke jiyaneke asayî dihate dîtin. Tu kes jê re nebû alîkar, nekarî alîkarî bike. Tu caran halê wê yê ku ser û çavên wê di nava xwînê de bû, ji ber çavên min neçû. Di fîlmê Kirasê Mirinê de, bêyî ku haya wê jê hebe, çîroka wê tê vegotin. Çimkî ew niha keseke bi felc e. Di dawiya fîlm de, ji bo ku heman nerihetiyê bidim nîşan, min wêneyekê wê bi cih kir. Divê neheqî û pêkanînên xirab ên li ser jinên kur dêdî weke bîranîneke dilşewat bimîne û neyê jibîrkirin.
Warvin: Derbarê sînemaya kurd de pirseke populer ku hemû kes bersiveke cuda didê, heye. Ji bo ku mirov ji fîlmekî re bibêje “fîlmê kurdî”, gelo divê zimanê wî fîlmî bi kurdî be yan tiştên ku derbarê kurdan de be û bi zimanekî din hatibe vegotin têra “kurdbûna” fîlm dike?
Mizgîn: Ji bo îro bersiva min a vê pirsê belê ye. Çimkî kurdan hêj kurdî nebihîstine jî. Heta niha hêj fîlmekî ku bi temamî kurdî ye nehatiye kişandin. Ji ber vê yekê li gorî min ev gel zûde ye vê yekê heq dike. Lê sînemaya neteweyê helbet bi vî awayî tê ravekirin. Ji ber şert û mercên kurdan divê çîroka kurdan û fîlm bi kurdî bêne kişandin.
Warvin: Di vê çarçoveyê de tu fîlmên Yilmaz Guney weke “sînemaya kurd” dinirxînî yan na?
Mizgîn: Ger Yilmaz Guney wan fîlman îro bikişanda, bê şik û guman dê bi kurdî bikişanda. Di sînemaya Yilmaz Guney de dem û merhele hene. Li gorî min fîlmên ku wî piştî pêhesiyana kurdbûna xwe kişand, sitûna sînemaya kurdî ne.
Warvin: Li ser sînemaya ku bi kurdî tê kirin hin rexne hene. Tê gotin ku ev fîlmên (her çiqas kêm jî bin) ku hatine kişandin piranî xîtabê tebeqeya jorîn dike û rola “rexnegiriya sînemayê” dide temaşevanan. Tu jî di vê qenaetê de yî?
Mizgîn: Gelê me hêj nû sînemayê nas dike, nû hîn dibe. Kurd di warê edebiyat û sînemayê de pêşdetir in, xwedî arşîveke kevnartir in. Lê di warê sînemayê de hêj nû ketiye azmûnê. Li gorî min hin fîlmên me li temaşevan zehmet tê. Perwerdehiya ku me ji sînemayê girtiye, aliyên me yên ecibandinê diguherîne. Û gelek caran em ji bîr dikin ka em vî fîlmî ji bo xwe dikişînin an ji bo gelê xwe dikişînin. Nêrîna min a şexsî ev e; divê fîlmên ku têne kişandin li gorî gel bêne kişandin. Çimkî mirov nikare sînemayeke bêyî gel bifikire. Lê şert e ku gel ji nû ve û careke din sînemayê rave bike. Divê bê fêmkirin ku fîlmên şer û qirînê yên Hollywoodê ne huner e. Divê fîlm zêdetir bi kurdî û kurdewar bêne kişandin. Û heta ji dest tê, divê ev fîlm pir bêne nîşandin. Çimkî êdî nîşandana fîlman hêsan bûye. Mirov dikare lig undan jî bide nîşandan. Pêdiviya me îro zêdetir bi mirovên îdealîst heye.
Warvin: Çima fîlmên ku mijarên wan ji rêzê ne, yên weke komedî, evîn nayên kişandin?
Mizgîn: Çimkî pêvajo destûr nade vê yekê. Kurd li her derê hê ji ber nasnameya xwe tên pelçiqandin, tên berderîkirin. Mirin hêj didomin. Fîlmên evîn û komediyê di demên wiha de bêwate têne dîtin. Lê di dîroka sînemaya cîhanê de rastiyek heye; fîlmên komediyê herî zêde di dema şer de hatine kişandin. Kurdan hêj nû derfetên kişandina fîlman bi dest xist. Lê rastiyeke din heye; sînema hunereke aboriyê ye, ev huner bêyî pere çênabe. Ji bo vê yekê divê di destê we de kamera, ronahî û mîkrofonên baş hebin. Dema mirov hejarî û xizaniya kurdan dide berçav, mirov baştir fêm dike çima heta niha derfetên wiha neafirandine.
Warvin: Di sînemaya kurd de sembolên weke çiya û sînor zêde li ber çav in. Gelo ev tenê sîmgeya erdnîgariya kurdan e yan wateyên wê yên din jî hene?
Mizgîn: Kurd evîndarên çiyayan e. Çiyayan weke dê, bav û gora miriyên xwe dibînin. Çiya ji bo kurdan ewqas pîroz in. Ji ber vê yekê di fîlman de jî ev sembol zêde têne bikaranîn. Sînor jî bi qasî çiyayan di jiyana kurdan de watedar in. Bawer im yek kurdekî ku ji sînoran êş û elem nekişandibe tune ye. Ji ber vê yekê ji bo derhênerek, hêmaya herî girîng rastiya gelê wî/wê ye.
Warvin: Di sînemaya tirk de li hemberî kurdan, lazan û hevjînan (gay, lezbiyen) heqaret tên kirin. Laz weke kesên famkor, kurd weke kesên hov û hevjîn jî kêrnehatî didin nîşan. Di sînemaya kurd de jî talûkeyên wiha hene?
Mizgîn: Sînemaya tirk wêneyê dîroka Tirkiyeyê ye. Îro dema mirov li sînemaya tirk dinêre, mirov baştir fêm dike ka Tirkiye çiqas nijadperest, zayendîparêz e. Di nava sînemaya kurd de, mirov dikare bibîne ka kurd heta îro çima hatine pelçiqandin û ji zimanê xwe şerm dikin. Bersiva vê yekê di nava sînemaya tirk de heye. Li gorî wan kurdbûn, nexweşikbûn e, kujerî ye û famkorî ye. Ji serî heta binî heqaret e. Yek du temsîl ne tê de, temsîlên din hemû bi arîşe ne. Di fîlmên demên dawî de, mirov pê dihese ku hindik be jî guherînên baş hene. Lê hêj pir kêm e. Heta ku feraset û mêjiyê tirkan neguhere, dê feraseta derhênerên tirk jî neguhere.
Warvin: Di fîlmên kurdan de mijara hevjînî û zayendîtiyê dernakeve pêş. Li gorî hin derhêneran hêj civaka kurd ji van tiştan re ne amade ye. Tu jî wisa difikirî?
Mizgîn: Em di civakeke kurd de dijîn. Lê peywira sînemayê ew e ku pêşengî bike. Divê li pêşiya gel be. Ji bo îro vegotina mijara zayendîbûnê (cinsî) cihê wêrekiyê ye. Lê yek ji berpirsyariya derhêneran jî wêrekî ye. Helbet dê bên rexnekirin jî, lê şoreş jixwe bi vî awayî çêdibin. Ji bo ku kurd cinsiyetiyê (zayendîbûn) ji holê rakin, teqes pêdivî bi ‘şoreşeke cinsî û zayendîtiyê’ heye.
Warvin: Ger li ser hevjîneke kurd fîlmek bê kişandin, dê çi be?
Mizgîn: Li derve dê pir baş bê dîtin lê ger gel li vî fîlmî temaşe bike, helbet dê nerazîbûn nîşan bide. Lê ez dibînim ku gelê me li gorî 10 sal berê gelek bi pêş ketiye.
Warvin: Di fîlman de çima tim jin lêdan dixwin, rastê tecawizê tên û tim têne peçixandin? Gelo jinên ku çîroka wan a serkeftinê heye û gelek pêşve çûne, nîn in? Çima çîroka jinên serkeftî jî nayê kişandin?
Mizgîn: Bawer im qesta we fîlmên çîroka jinan e. Niha sînemaya jinan bi du qolî dimeşe. Li aliyekî çîroka jinên bindest û li aliyê din jî çîroka jinên serkeftî tên kişandin. Êdî çîrokên sînemaya jinan bi herdu aliyan jî tên dubarekirin. Li gorî min divê êdî ev fîlm neyên kişandin.
Warvin: Di demên dawî de televîzyonên ku bi kurmancî û zazakî weşan dikin vebûn. Yek ji van jî Kurd1 e. Ev qenal fîlmên girîng bi kurdî dublaj dike û dide nîşanî temaşevanan. Hûn vê qenalê qet dişopînin? Li gorî we dublaj di sînemayê de xwedî risteke çawa ye?
Mizgîn: Heta niha min kêm temaşe kiriye. Lê yên ku min temaşe kir jî pir serkeftî bûn. Bi taybetî jî ez girîngî didim bernameyên li ser zarokan. Xeyala min ew e ku nifşên nû ji me pir baştir kurdî bi kar bînin. Ji bo vê yekê jî televîzyon amûreke pir girîng e. Dublaj pir serkeftî ne. Bawer im kesên di vê qadê de dixebitin jî her roj zêdetir bi pêş dikevin, karên baştir çêdikin. Fîlmên ku ji bo dublajê têne hilbijartin pir girîng in. Kurd1 di vî warî de gelek serkeftî ye. Ez dema li TRT 6’ê temaşe dikim, ez dibînim ku TRT 6 di vî warî de fîlmên pir xirab tercîh dike. Dema ku fîlmek bi kurdî bê dublajkirin, beriya her tiştî qelîte û mijara wî fîlmî girîng e.
Warvin: Digel ku tu bi kurdî dizanî jî pirtûkên xwe bi tirkî dinivîsî. Gelo sedemeke vê ya taybet heye?
Mizgîn: Mixabin, min hemû perwerdehiya xwe bi tirkî dît. Her çiqas ji vê yekê pir xemgîn dibim jî, ez neçar im demeke din jî bi tirkî binivîsim. Çimkî niha wexta min a ji bo perwerdehiya zimanekî nû tune ye. Lê di du salên dawî de bi kurdî dixwînim. Ez xebatên girîng ên di vî warî de bi coş û kêfxweşî dişopînim. Ger bi kurdî binivîsim, bawer im ezê zêdetir binivîsim. Çimkî ez çi dinivîsim bila binivîsim, pê dihesim ku bi kurdî wergerê tirkî dikim. Dema ku senaryo dinivîsim, carna pir zehmetî dikişînim. Bi taybetî di senaryoyeke xwe de, min peyva “tifikê” dixwest bi tirkî binivîsim, min kir û nekir nehate hişê min. Hê jî nayê bîra min. Lê ku min bi kurdî binivîsanda, dê kurd bi hêsanê ji vê peyvê fêm bikira. Çimkî “tifik” di kurdî de “tifik” e.
Warvin: Ji bo salên pêş, difikirî bi kurdî pirtûk binivîsî?
Mizgîn: Niha di xewnên şevan de dibînim lê ji bo vê yekê divê kedeke dûvedirê bê dayîn. Kurdî zimaneke pir qedîm û kevnar e. Hûn çiqas li ser bixebitin jî hûn nikarin temam bikin. Zimaneke wisa ye ku hûn tim dikarin peyvên nû çêbikin.
Warvin: Derbarê pêşveçûnên sînemayê yên li Başûrê Kurdistanê de çi difikirî? Platformeke ku hûn derhêner zanebûnên xwe parve bikin heye?
Mizgîn: Ez sînemavanên li wê derê dişopînim. Ber bi başiyê ve diçe lê hêj pir di bin bandora televîzyonê de ne. Ji bo ku sînemayê weke huner qebûl bikin, divê pêşî ferqa di navbera televîzyon û sînemayê de bizanibin. Di vî warî de dikarin ji sînemavan û perwerdekarên baş fêde bigrin. Tişta herî baş a ku em ji dîrokê hîn bûne, tecrûbe ye. Divê li welatên ku pêşî ava bûne û pêvajoya sînemaya wan binêrin. Kurdistan di her warî de welatekî pir dewlemend e. Dema ku li vî welatî şoreşeke kulturê û sînemayê çêbibe, dê çavên hemû cîhanê vegere ser vê axa bihûşt.
Warvin: Ji bo ku di nava kurdan de sînema bi pêş bikeve, divê hikûmeta Başûrê Kurdistanê çi bike? Di vî warî de rexne û pêşniyarên te hene?
Mizgîn: Beriya her tiştî divê kontroleke baş a sînemayê pêk bê. Pêwîst e tiştên ku têne kirin weke “tiştên baş” û “tiştên xirab” bêne cudakirin. Divê ronahiyê bişopînin. Dikarin ji bo teşwîqkirina sînemavanên baş, perwerdehiyên bi burs pêk bînin. Çimkî her derhênerekî/e ku navê xwe bi dinyayê bide naskirin, dê di heman demê de navê Kurdistanê bide naskirin. Hunermend weke nûnerên derve yên welatên xwe ne. Em dema diçin welatekî biyanî, em bi xwe re welatê xwe, gelê xwe jî dibin. Yên ku li wir in, di rastiyê de ne em in. Beriya her tiştî em pêşî derhênerên kurd in, kurdistanî ne.
Dilar Sewledar
http://www.warvin.org/la/index.php?option=com_content&view=article&id=2584:-de-di-heman-deme-de-nave-kurdistane-bide-naskirin-hunermend-weke-nuneren-derve-yen-welate-xwe-ne-em-dema-dicin-welateki-biyani-bi-xwe-re-welate-xwe-gele-xwe-ji-dibin-cimki-beriya-her-titi-em-pei-derheneren-kurd-in-kurdistani-ne-&catid=54:hevpeyvin&Itemid=119
Written by warvin
Tuesday, 25 January 2011 15:28
Warvîn – Amed: Derhênera sînemayê Mizgîn Aslan, ji hikûmeta Herêma Federal a Kurdistanê xwest ku ji bo pêşketina sînemaya kurd bi bursan sînemvanên jîr bide xwendin û wiha got: “Çimkî her derhênerekî/e ku navê xwe bi dinyayê bide naskirin, dê di heman demê de navê Kurdistanê bide naskirin. Hunermend weke nûnerên derve yên welatê xwe ne. Em dema diçin welatekî biyanî bi xwe re welatê xwe, gelê xwe jî dibin. Çimkî beriya her tiştî em pêşî derhênerên kurd in, kurdistanî ne.”
Derhênera kurd Mizgîn Aslan ku heta niha li ser sînemayê pirtûkên bi tirkî nivîsandine û senaryoya fîlman dikişîne, derbarê pêşketinên di sînemaya kurd de, ji kovara me Warvînê re axivî.
Warvin: Çîroka jiyana te gelek balkêş e. Tu li Mêrdînê têne dinyayê, piştre beşa biyologiyê dixwînin, piştre dest bi rojnamevaniyê dikin û niha jî derhêneriya fîlmên sînemayê dikin. Tu ji van her çar aliyên xwe, kîjanî nêzî xwe dibînin?
Mizgîn: Ya rast ez jî nizanim ev yek çawa pêk hat. Tenê tiştekî dizanim; ji roja ku hînê nivîsandinê bûme ve dinivîsim. Nivîsandin ji bo min tekane rê bû û ez jî dixwazim di vê riyê de bijîm. Ger min nenivîsanda, bawer im ez ê bimirama. Hê jî dinivîsim. Jixwe aliyê hevpar a rojnamevanî, nivîskarî û derhêneriyê jî nivîsandin e. Lê biyologî ji van her sê beşan cudatir e. Piştî dibistana seretayî, weke hemû neviyên xwe yên keç, bapîrê min nexwest ez bixwînim. Ji ber vê yekê salek neçûm dibistanê jî. Lê piştî salekê careke din min dest bi dibistanê kir. Em li gundekî Mêrdînê dijiyan. Ji bo ku bixwînim, bapîrê min şertekî danîbû pêşiya min; divê ez bibûma mamoste. Ji ber vê yekê min li Zanîngeha Dîcleyê dest bi xwendina biyologiyê kir. Lê min baş dizanî ku ez ê nebim mamoste. Ez bi xwe hesiyam û nehesiyam, min dixwest tenê binivîsim.
Warvin: Di pirtûkên xwe yên bi navê “Yeşîm Ustaoglu”, “Su, Olum ve Yolculuk” de, tu dibêjî “ger derhênerek bi aliyekî xwe yê herî nepenî re rûberî hev be, ew derhêner auteur e”. Di fîlmê
we yê “Kirasê Mirinê” de, kîjan aliyê we nepenî (veşartî) ye?
Mizgîn: Di Kirasê Mirinê de, ez hewîtiyê weke kirasê mirinê bi nav dikim û di nava vî fîlmî de jiyana meta min a ku çûye ser hewiyê veşartî ye. Heta niha hemû pirtûkên ku min nivîsandine û fîlmên ku min çêkirine, di hemû nivîsên min de, derd, kul û keserên ku min xef kirine veşartî ne. Ez wan yek bi yek der dikim û ev birîn çiqas der dibin, ewqas barê min sivik dibe. Meta min, bi bedelê pereyên gelek mezin, bi pismamê xwe re zewicî bû û çûbû ser hewiyê. Meta min tu caran nedixwest zewaceke wisa bike û heta vî emrê xwe li ber çavên me tundiyeke mezin dît. Tiştê herî xirab ev bû ku ev jiyan êdî weke jiyaneke asayî dihate dîtin. Tu kes jê re nebû alîkar, nekarî alîkarî bike. Tu caran halê wê yê ku ser û çavên wê di nava xwînê de bû, ji ber çavên min neçû. Di fîlmê Kirasê Mirinê de, bêyî ku haya wê jê hebe, çîroka wê tê vegotin. Çimkî ew niha keseke bi felc e. Di dawiya fîlm de, ji bo ku heman nerihetiyê bidim nîşan, min wêneyekê wê bi cih kir. Divê neheqî û pêkanînên xirab ên li ser jinên kur dêdî weke bîranîneke dilşewat bimîne û neyê jibîrkirin.
Warvin: Derbarê sînemaya kurd de pirseke populer ku hemû kes bersiveke cuda didê, heye. Ji bo ku mirov ji fîlmekî re bibêje “fîlmê kurdî”, gelo divê zimanê wî fîlmî bi kurdî be yan tiştên ku derbarê kurdan de be û bi zimanekî din hatibe vegotin têra “kurdbûna” fîlm dike?
Mizgîn: Ji bo îro bersiva min a vê pirsê belê ye. Çimkî kurdan hêj kurdî nebihîstine jî. Heta niha hêj fîlmekî ku bi temamî kurdî ye nehatiye kişandin. Ji ber vê yekê li gorî min ev gel zûde ye vê yekê heq dike. Lê sînemaya neteweyê helbet bi vî awayî tê ravekirin. Ji ber şert û mercên kurdan divê çîroka kurdan û fîlm bi kurdî bêne kişandin.
Warvin: Di vê çarçoveyê de tu fîlmên Yilmaz Guney weke “sînemaya kurd” dinirxînî yan na?
Mizgîn: Ger Yilmaz Guney wan fîlman îro bikişanda, bê şik û guman dê bi kurdî bikişanda. Di sînemaya Yilmaz Guney de dem û merhele hene. Li gorî min fîlmên ku wî piştî pêhesiyana kurdbûna xwe kişand, sitûna sînemaya kurdî ne.
Warvin: Li ser sînemaya ku bi kurdî tê kirin hin rexne hene. Tê gotin ku ev fîlmên (her çiqas kêm jî bin) ku hatine kişandin piranî xîtabê tebeqeya jorîn dike û rola “rexnegiriya sînemayê” dide temaşevanan. Tu jî di vê qenaetê de yî?
Mizgîn: Gelê me hêj nû sînemayê nas dike, nû hîn dibe. Kurd di warê edebiyat û sînemayê de pêşdetir in, xwedî arşîveke kevnartir in. Lê di warê sînemayê de hêj nû ketiye azmûnê. Li gorî min hin fîlmên me li temaşevan zehmet tê. Perwerdehiya ku me ji sînemayê girtiye, aliyên me yên ecibandinê diguherîne. Û gelek caran em ji bîr dikin ka em vî fîlmî ji bo xwe dikişînin an ji bo gelê xwe dikişînin. Nêrîna min a şexsî ev e; divê fîlmên ku têne kişandin li gorî gel bêne kişandin. Çimkî mirov nikare sînemayeke bêyî gel bifikire. Lê şert e ku gel ji nû ve û careke din sînemayê rave bike. Divê bê fêmkirin ku fîlmên şer û qirînê yên Hollywoodê ne huner e. Divê fîlm zêdetir bi kurdî û kurdewar bêne kişandin. Û heta ji dest tê, divê ev fîlm pir bêne nîşandin. Çimkî êdî nîşandana fîlman hêsan bûye. Mirov dikare lig undan jî bide nîşandan. Pêdiviya me îro zêdetir bi mirovên îdealîst heye.
Warvin: Çima fîlmên ku mijarên wan ji rêzê ne, yên weke komedî, evîn nayên kişandin?
Mizgîn: Çimkî pêvajo destûr nade vê yekê. Kurd li her derê hê ji ber nasnameya xwe tên pelçiqandin, tên berderîkirin. Mirin hêj didomin. Fîlmên evîn û komediyê di demên wiha de bêwate têne dîtin. Lê di dîroka sînemaya cîhanê de rastiyek heye; fîlmên komediyê herî zêde di dema şer de hatine kişandin. Kurdan hêj nû derfetên kişandina fîlman bi dest xist. Lê rastiyeke din heye; sînema hunereke aboriyê ye, ev huner bêyî pere çênabe. Ji bo vê yekê divê di destê we de kamera, ronahî û mîkrofonên baş hebin. Dema mirov hejarî û xizaniya kurdan dide berçav, mirov baştir fêm dike çima heta niha derfetên wiha neafirandine.
Warvin: Di sînemaya kurd de sembolên weke çiya û sînor zêde li ber çav in. Gelo ev tenê sîmgeya erdnîgariya kurdan e yan wateyên wê yên din jî hene?
Mizgîn: Kurd evîndarên çiyayan e. Çiyayan weke dê, bav û gora miriyên xwe dibînin. Çiya ji bo kurdan ewqas pîroz in. Ji ber vê yekê di fîlman de jî ev sembol zêde têne bikaranîn. Sînor jî bi qasî çiyayan di jiyana kurdan de watedar in. Bawer im yek kurdekî ku ji sînoran êş û elem nekişandibe tune ye. Ji ber vê yekê ji bo derhênerek, hêmaya herî girîng rastiya gelê wî/wê ye.
Warvin: Di sînemaya tirk de li hemberî kurdan, lazan û hevjînan (gay, lezbiyen) heqaret tên kirin. Laz weke kesên famkor, kurd weke kesên hov û hevjîn jî kêrnehatî didin nîşan. Di sînemaya kurd de jî talûkeyên wiha hene?
Mizgîn: Sînemaya tirk wêneyê dîroka Tirkiyeyê ye. Îro dema mirov li sînemaya tirk dinêre, mirov baştir fêm dike ka Tirkiye çiqas nijadperest, zayendîparêz e. Di nava sînemaya kurd de, mirov dikare bibîne ka kurd heta îro çima hatine pelçiqandin û ji zimanê xwe şerm dikin. Bersiva vê yekê di nava sînemaya tirk de heye. Li gorî wan kurdbûn, nexweşikbûn e, kujerî ye û famkorî ye. Ji serî heta binî heqaret e. Yek du temsîl ne tê de, temsîlên din hemû bi arîşe ne. Di fîlmên demên dawî de, mirov pê dihese ku hindik be jî guherînên baş hene. Lê hêj pir kêm e. Heta ku feraset û mêjiyê tirkan neguhere, dê feraseta derhênerên tirk jî neguhere.
Warvin: Di fîlmên kurdan de mijara hevjînî û zayendîtiyê dernakeve pêş. Li gorî hin derhêneran hêj civaka kurd ji van tiştan re ne amade ye. Tu jî wisa difikirî?
Mizgîn: Em di civakeke kurd de dijîn. Lê peywira sînemayê ew e ku pêşengî bike. Divê li pêşiya gel be. Ji bo îro vegotina mijara zayendîbûnê (cinsî) cihê wêrekiyê ye. Lê yek ji berpirsyariya derhêneran jî wêrekî ye. Helbet dê bên rexnekirin jî, lê şoreş jixwe bi vî awayî çêdibin. Ji bo ku kurd cinsiyetiyê (zayendîbûn) ji holê rakin, teqes pêdivî bi ‘şoreşeke cinsî û zayendîtiyê’ heye.
Warvin: Ger li ser hevjîneke kurd fîlmek bê kişandin, dê çi be?
Mizgîn: Li derve dê pir baş bê dîtin lê ger gel li vî fîlmî temaşe bike, helbet dê nerazîbûn nîşan bide. Lê ez dibînim ku gelê me li gorî 10 sal berê gelek bi pêş ketiye.
Warvin: Di fîlman de çima tim jin lêdan dixwin, rastê tecawizê tên û tim têne peçixandin? Gelo jinên ku çîroka wan a serkeftinê heye û gelek pêşve çûne, nîn in? Çima çîroka jinên serkeftî jî nayê kişandin?
Mizgîn: Bawer im qesta we fîlmên çîroka jinan e. Niha sînemaya jinan bi du qolî dimeşe. Li aliyekî çîroka jinên bindest û li aliyê din jî çîroka jinên serkeftî tên kişandin. Êdî çîrokên sînemaya jinan bi herdu aliyan jî tên dubarekirin. Li gorî min divê êdî ev fîlm neyên kişandin.
Warvin: Di demên dawî de televîzyonên ku bi kurmancî û zazakî weşan dikin vebûn. Yek ji van jî Kurd1 e. Ev qenal fîlmên girîng bi kurdî dublaj dike û dide nîşanî temaşevanan. Hûn vê qenalê qet dişopînin? Li gorî we dublaj di sînemayê de xwedî risteke çawa ye?
Mizgîn: Heta niha min kêm temaşe kiriye. Lê yên ku min temaşe kir jî pir serkeftî bûn. Bi taybetî jî ez girîngî didim bernameyên li ser zarokan. Xeyala min ew e ku nifşên nû ji me pir baştir kurdî bi kar bînin. Ji bo vê yekê jî televîzyon amûreke pir girîng e. Dublaj pir serkeftî ne. Bawer im kesên di vê qadê de dixebitin jî her roj zêdetir bi pêş dikevin, karên baştir çêdikin. Fîlmên ku ji bo dublajê têne hilbijartin pir girîng in. Kurd1 di vî warî de gelek serkeftî ye. Ez dema li TRT 6’ê temaşe dikim, ez dibînim ku TRT 6 di vî warî de fîlmên pir xirab tercîh dike. Dema ku fîlmek bi kurdî bê dublajkirin, beriya her tiştî qelîte û mijara wî fîlmî girîng e.
Warvin: Digel ku tu bi kurdî dizanî jî pirtûkên xwe bi tirkî dinivîsî. Gelo sedemeke vê ya taybet heye?
Mizgîn: Mixabin, min hemû perwerdehiya xwe bi tirkî dît. Her çiqas ji vê yekê pir xemgîn dibim jî, ez neçar im demeke din jî bi tirkî binivîsim. Çimkî niha wexta min a ji bo perwerdehiya zimanekî nû tune ye. Lê di du salên dawî de bi kurdî dixwînim. Ez xebatên girîng ên di vî warî de bi coş û kêfxweşî dişopînim. Ger bi kurdî binivîsim, bawer im ezê zêdetir binivîsim. Çimkî ez çi dinivîsim bila binivîsim, pê dihesim ku bi kurdî wergerê tirkî dikim. Dema ku senaryo dinivîsim, carna pir zehmetî dikişînim. Bi taybetî di senaryoyeke xwe de, min peyva “tifikê” dixwest bi tirkî binivîsim, min kir û nekir nehate hişê min. Hê jî nayê bîra min. Lê ku min bi kurdî binivîsanda, dê kurd bi hêsanê ji vê peyvê fêm bikira. Çimkî “tifik” di kurdî de “tifik” e.
Warvin: Ji bo salên pêş, difikirî bi kurdî pirtûk binivîsî?
Mizgîn: Niha di xewnên şevan de dibînim lê ji bo vê yekê divê kedeke dûvedirê bê dayîn. Kurdî zimaneke pir qedîm û kevnar e. Hûn çiqas li ser bixebitin jî hûn nikarin temam bikin. Zimaneke wisa ye ku hûn tim dikarin peyvên nû çêbikin.
Warvin: Derbarê pêşveçûnên sînemayê yên li Başûrê Kurdistanê de çi difikirî? Platformeke ku hûn derhêner zanebûnên xwe parve bikin heye?
Mizgîn: Ez sînemavanên li wê derê dişopînim. Ber bi başiyê ve diçe lê hêj pir di bin bandora televîzyonê de ne. Ji bo ku sînemayê weke huner qebûl bikin, divê pêşî ferqa di navbera televîzyon û sînemayê de bizanibin. Di vî warî de dikarin ji sînemavan û perwerdekarên baş fêde bigrin. Tişta herî baş a ku em ji dîrokê hîn bûne, tecrûbe ye. Divê li welatên ku pêşî ava bûne û pêvajoya sînemaya wan binêrin. Kurdistan di her warî de welatekî pir dewlemend e. Dema ku li vî welatî şoreşeke kulturê û sînemayê çêbibe, dê çavên hemû cîhanê vegere ser vê axa bihûşt.
Warvin: Ji bo ku di nava kurdan de sînema bi pêş bikeve, divê hikûmeta Başûrê Kurdistanê çi bike? Di vî warî de rexne û pêşniyarên te hene?
Mizgîn: Beriya her tiştî divê kontroleke baş a sînemayê pêk bê. Pêwîst e tiştên ku têne kirin weke “tiştên baş” û “tiştên xirab” bêne cudakirin. Divê ronahiyê bişopînin. Dikarin ji bo teşwîqkirina sînemavanên baş, perwerdehiyên bi burs pêk bînin. Çimkî her derhênerekî/e ku navê xwe bi dinyayê bide naskirin, dê di heman demê de navê Kurdistanê bide naskirin. Hunermend weke nûnerên derve yên welatên xwe ne. Em dema diçin welatekî biyanî, em bi xwe re welatê xwe, gelê xwe jî dibin. Yên ku li wir in, di rastiyê de ne em in. Beriya her tiştî em pêşî derhênerên kurd in, kurdistanî ne.
Dilar Sewledar
http://www.warvin.org/la/index.php?option=com_content&view=article&id=2584:-de-di-heman-deme-de-nave-kurdistane-bide-naskirin-hunermend-weke-nuneren-derve-yen-welate-xwe-ne-em-dema-dicin-welateki-biyani-bi-xwe-re-welate-xwe-gele-xwe-ji-dibin-cimki-beriya-her-titi-em-pei-derheneren-kurd-in-kurdistani-ne-&catid=54:hevpeyvin&Itemid=119
31 Ocak 2011 Pazartesi
Milliyet'te daha önce çıkan röportaj...
“Kuma olduktan sonra artık yaşayan bir ölüsünüzdür”
Yönetmen Müjde Arslan’ın halası, 30 yıl önce amcasının oğluna kuma olarak verilmiş. Yediği dayaklar ve çektiği eziyet yüzünden artık ruh sağlığı yerinde değil ve yatalak. Bu hikaye, Arslan’ın “Ölüm Elbisesi: Kumalık” belgeseline ilham verdi
10 Nisan 2009
Yorum YazArkadaşına gönderSitene EkleYazdırPaylaş
ELİF BERKÖZ ÜNYAYelif.berkoz@milliyet.com.tr
Emine’nin güzelliği köyde dillere destan. 16’sına basmadan amcaoğluna kuma veriliyor. Bugünün parasıyla 200 bin TL’lik başlık parası karşılığında... Emine’nin bu kadar erken yaşta kuma gitmesinin nedeni abisinin ikinci kez evlenmek istemesi. Emine “satılınca” abisine de ikinci eş için gereken başlık parası bulunuyor. Emine gördüğü şiddet sonucunda aklını kaçırıyor. Aldığı ilaçlarla yatağa mahkum oluyor.
Yıllar önce Mardin’in Kızıltepe ilçesinde geçen bu hikaye genç yönetmen Müjde Arslan’ın belgeseline ilham kaynağı oluyor. Arslan halası Emine’nin öyküsünden yola çıkarak çektiği “Kirasê Mirinê: Hewîtî / Ölüm Elbisesi: Kumalık”ta Emine’nin yanı sıra altı kuma daha var.
Kadınlar, 28. Uluslararası İstanbul Film Festivali kapsamında 15 Nisan saat 19.00’da Pera Müzesi’nde gösterilecek belgeselde rol yapmıyor, kendi kumalık öykülerini anlatıyor.
Çocukluğunuzda halanızla ilgili aklınıza gelen ilk kare hangisi?
Gece yarısı dayaktan morarmış gözlerle, üstü başı kan içinde kocasının evinden babasının, yani dedemin evine geliyor. Bir keresinde dayaktan kolu kırılmıştı. Bir süre sonra kocasının evine gönderiliyordu. Halam, amcasının oğluna ikinci eş olarak gitmeyi hayatı boyunca kabul etmedi. Bu yüzden şiddet gördü. Bir de anılarımda o hep hamile. 10 yılda altı çocuk doğurdu.
Şimdiyse sanki bir bebek. Konuşmuyor, tepki vermiyor. Defalarca kafasına darbe aldı, içtiği ilaçlar ve yaşadıklarının da etkisiyle bu hale geldi.
“Babam, annemi alabilsin diye dedem halamı kuma verdi”
Siz bu filmin hem yönetmenisiniz hem de hikayenin tam göbeğindesiniz. Belgeselde Emine’nin başına gelenlerin sorumlusu olarak babanızın ikinci kez evlenmek istemesi gösteriliyor.
Babam ilk karısını kaybediyor. İlk eşe verilen başlık parası o kadar yüksek ki ikinci eş için ödenecek başlık parası kalmıyor. İkinci karısıyla yani annemle evlenebilsin diye Emine kuzenine kuma gidiyor.
Hikayede bir suçlu aranacaksa eğer onlar sizin babanız, dedeniz, amcanız yani akrabalarınız. Kurban yine bir akrabanız, halanız. Bu kadar kişisel bir öyküyü anlatmakta sakınca görmediniz mi?
Benim için çekmesi kolay bir film değildi. Başkasına anlatılması çok zor bir öykü bu. Çok yakın arkadaşlarım bile bilmez halamın kuma olduğunu, sonra aklını yitirdiğini... Benim tüm derdim oradaki kadınların hikayelerini anlatabilmekti. Bir dil arıyordum. Herkesin kör, sağır, dilsiz olduğu bir yerden gelmiştim ve bir şey söylemeliydim. Sinema bana aracı oldu. İstediğim kadar üniversite okumuş olayım, İstanbul’da yaşayayım, Kızıltepe’deki kadınların yaşadıkları beni de bağlıyordu.
“Eniştem kendini korumak için ‘Emine’nin hastalığı genetik’ dedi”
Halanıza şiddet uyguladığını söylediğiniz enişteniz belgeselde “Evimizin işi çoktu, çok misafirimiz oluyordu, bu yüzden kuma getirdim Emine’yi” diyor. Yatalak halde yatan halınıza “Emine yeni bir karı getireyim mi?” diye soruyor. Belgeseli izlerken şunu merak ettim: Müjde Arslan o çekimde sinirlerine nasıl hakim oldu?
Halamla ilgili bölümleri kameraya almak benim için çok travmatik bir durumdu. Eniştem kendini savundu, Emine’nin aklını yitirmesin nedeninin genetik olduğunu söyledi. Halbuki öyle bir şey yok. “Senin babanı evlendirmek için Emine’yi aldık. Bir sürü de para verdik” dedi bana. Kontrollü davrandım, soğukkanlıydım... Kendime şunu tekrarlayıp durdum: “Oraya ailemle hesaplaşmaya değil, belgesel çekmeye gittim.”
Sizi dedenizin ve nenenizin büyüttüğünü söylüyorsunuz. Köye gidip ailenizin kirli çamaşırlarını ortalığa dökmenizi nasıl karşıladılar?
Dedem kumalık hakkında bir film çektiğimi öğrenir öğrenmez kapıya dayandı. Dayımda kalıyorduk. “Bugün buradan gideceksiniz. Köyde film çekmeyeceksin” diye bağırdı. Zaten köyde bir röportajım daha kalmıştı. Onu yapıp diğer köylerdeki kumaların hikayelerini dinlemek için yola çıktık.
Köyünüzde, ailenizde kumalık çok yaygın. 29 yaşında 10 çocuklu bir kuma olabilecekken şimdi sinema üzerine yüksek lisans yapan bir yönetmensiniz. Siz nasıl kurtuldunuz kuma olma ihtimalinden?
Beni çok sevdiğim nenem ve dedem büyüttü. İlkokulu bitirdikten sonra dedem “Bana okumayacaksın” dedi. Bir yıl evde oturdum. Onu protesto ettim. Yemek yemiyordum. İğne ipliğe döndüm.
Dayım siyasi tutukluydu, 1991 genel affıyla cezaevinden çıktı. Siyasi tutuklu olduğu için ailede bir ağırlığı vardı. Dedemi ikna etti. Sonra üniversiteyi kazandım. Dedemin tek şartı vardı, öğretmen olacaktım ve Diyarbakır’da okuyacaktım. Böylece evlendirildiğimde yarım gün çalışacak, yarım gün çocuklarıma bakabilecektim. Dicle Üniversitesi’nde biyoloji okudum. Sonra Diyarbakır’da gazetecilik yaparken İstanbul’a 15 günlük bir kurs için geldim ve burada kaldım.
“İlk eş evin aşçısı, ikinci eş gözdesi”
Filmin adı nereden geliyor?
Bu filmin adını kuma kadınlar koydu. Kumalıktan bahsederken, “Kumalık ölüm elbisesini giymektir. Kuma olduktan sonra artık yaşayan bir ölüsünüzdür” diyorlar. Kimisi o elbiseyi giymekle kalmıyor, kendini asıyor da. İntihar kumalar arasında çok yaygın.
Kumalar arasında bir rekabet ortamı da var, değil mi?
Evet, düşmanlık da var. Çünkü koca, eşi bebeğini doğuralı daha 40 gün olmamışken, ilk eşinin üstüne kuma getiriyor. Birbirleriyle iyi anlaşan kumaların yaşı 50’yi geçmiş. Cinsellik bitince düşmanlık da ortadan kalkıyor.
Büyük eşe evin fırıncısı, aşçısı deniyor. Yemeği, mutfak işlerini o yapıyor. Tandıra gidiyor, süt sağıyor... İkinci eş yani kuma için evin hanımı nitelendirilmesi yapılıyor. İlk eş için kaldırılması zor bir durum tabii bu. Sonradan gelenin daha çok sözü geçiyor çünkü erkeğin yeni gözdesi o oluyor.
Belgeselde erkeklere “Neden kuma alıyorsunuz?” diye sorduğunuzda bahaneleri çok...
Şeriata göre dörde kadar hakkımız var diyen de var. Kadınlar kocasız kalırsa kötü yola düşebilir de. Bir diğer bahane erkeğin canı çekerse başka yere gitmesin, evde ikinci bir kadın olsun. Ayrıca “Çocuklar doğdukça Müslümanlık çoğalsın” da diyorlar.
Kumalığın kendilerine bir hak gibi sunulduğunu düşünüyorlar. Bunu biraz pişkince, biraz arsızca kullanıyorlar.
Yönetmen Müjde Arslan’ın halası, 30 yıl önce amcasının oğluna kuma olarak verilmiş. Yediği dayaklar ve çektiği eziyet yüzünden artık ruh sağlığı yerinde değil ve yatalak. Bu hikaye, Arslan’ın “Ölüm Elbisesi: Kumalık” belgeseline ilham verdi
10 Nisan 2009
Yorum YazArkadaşına gönderSitene EkleYazdırPaylaş
ELİF BERKÖZ ÜNYAYelif.berkoz@milliyet.com.tr
Emine’nin güzelliği köyde dillere destan. 16’sına basmadan amcaoğluna kuma veriliyor. Bugünün parasıyla 200 bin TL’lik başlık parası karşılığında... Emine’nin bu kadar erken yaşta kuma gitmesinin nedeni abisinin ikinci kez evlenmek istemesi. Emine “satılınca” abisine de ikinci eş için gereken başlık parası bulunuyor. Emine gördüğü şiddet sonucunda aklını kaçırıyor. Aldığı ilaçlarla yatağa mahkum oluyor.
Yıllar önce Mardin’in Kızıltepe ilçesinde geçen bu hikaye genç yönetmen Müjde Arslan’ın belgeseline ilham kaynağı oluyor. Arslan halası Emine’nin öyküsünden yola çıkarak çektiği “Kirasê Mirinê: Hewîtî / Ölüm Elbisesi: Kumalık”ta Emine’nin yanı sıra altı kuma daha var.
Kadınlar, 28. Uluslararası İstanbul Film Festivali kapsamında 15 Nisan saat 19.00’da Pera Müzesi’nde gösterilecek belgeselde rol yapmıyor, kendi kumalık öykülerini anlatıyor.
Çocukluğunuzda halanızla ilgili aklınıza gelen ilk kare hangisi?
Gece yarısı dayaktan morarmış gözlerle, üstü başı kan içinde kocasının evinden babasının, yani dedemin evine geliyor. Bir keresinde dayaktan kolu kırılmıştı. Bir süre sonra kocasının evine gönderiliyordu. Halam, amcasının oğluna ikinci eş olarak gitmeyi hayatı boyunca kabul etmedi. Bu yüzden şiddet gördü. Bir de anılarımda o hep hamile. 10 yılda altı çocuk doğurdu.
Şimdiyse sanki bir bebek. Konuşmuyor, tepki vermiyor. Defalarca kafasına darbe aldı, içtiği ilaçlar ve yaşadıklarının da etkisiyle bu hale geldi.
“Babam, annemi alabilsin diye dedem halamı kuma verdi”
Siz bu filmin hem yönetmenisiniz hem de hikayenin tam göbeğindesiniz. Belgeselde Emine’nin başına gelenlerin sorumlusu olarak babanızın ikinci kez evlenmek istemesi gösteriliyor.
Babam ilk karısını kaybediyor. İlk eşe verilen başlık parası o kadar yüksek ki ikinci eş için ödenecek başlık parası kalmıyor. İkinci karısıyla yani annemle evlenebilsin diye Emine kuzenine kuma gidiyor.
Hikayede bir suçlu aranacaksa eğer onlar sizin babanız, dedeniz, amcanız yani akrabalarınız. Kurban yine bir akrabanız, halanız. Bu kadar kişisel bir öyküyü anlatmakta sakınca görmediniz mi?
Benim için çekmesi kolay bir film değildi. Başkasına anlatılması çok zor bir öykü bu. Çok yakın arkadaşlarım bile bilmez halamın kuma olduğunu, sonra aklını yitirdiğini... Benim tüm derdim oradaki kadınların hikayelerini anlatabilmekti. Bir dil arıyordum. Herkesin kör, sağır, dilsiz olduğu bir yerden gelmiştim ve bir şey söylemeliydim. Sinema bana aracı oldu. İstediğim kadar üniversite okumuş olayım, İstanbul’da yaşayayım, Kızıltepe’deki kadınların yaşadıkları beni de bağlıyordu.
“Eniştem kendini korumak için ‘Emine’nin hastalığı genetik’ dedi”
Halanıza şiddet uyguladığını söylediğiniz enişteniz belgeselde “Evimizin işi çoktu, çok misafirimiz oluyordu, bu yüzden kuma getirdim Emine’yi” diyor. Yatalak halde yatan halınıza “Emine yeni bir karı getireyim mi?” diye soruyor. Belgeseli izlerken şunu merak ettim: Müjde Arslan o çekimde sinirlerine nasıl hakim oldu?
Halamla ilgili bölümleri kameraya almak benim için çok travmatik bir durumdu. Eniştem kendini savundu, Emine’nin aklını yitirmesin nedeninin genetik olduğunu söyledi. Halbuki öyle bir şey yok. “Senin babanı evlendirmek için Emine’yi aldık. Bir sürü de para verdik” dedi bana. Kontrollü davrandım, soğukkanlıydım... Kendime şunu tekrarlayıp durdum: “Oraya ailemle hesaplaşmaya değil, belgesel çekmeye gittim.”
Sizi dedenizin ve nenenizin büyüttüğünü söylüyorsunuz. Köye gidip ailenizin kirli çamaşırlarını ortalığa dökmenizi nasıl karşıladılar?
Dedem kumalık hakkında bir film çektiğimi öğrenir öğrenmez kapıya dayandı. Dayımda kalıyorduk. “Bugün buradan gideceksiniz. Köyde film çekmeyeceksin” diye bağırdı. Zaten köyde bir röportajım daha kalmıştı. Onu yapıp diğer köylerdeki kumaların hikayelerini dinlemek için yola çıktık.
Köyünüzde, ailenizde kumalık çok yaygın. 29 yaşında 10 çocuklu bir kuma olabilecekken şimdi sinema üzerine yüksek lisans yapan bir yönetmensiniz. Siz nasıl kurtuldunuz kuma olma ihtimalinden?
Beni çok sevdiğim nenem ve dedem büyüttü. İlkokulu bitirdikten sonra dedem “Bana okumayacaksın” dedi. Bir yıl evde oturdum. Onu protesto ettim. Yemek yemiyordum. İğne ipliğe döndüm.
Dayım siyasi tutukluydu, 1991 genel affıyla cezaevinden çıktı. Siyasi tutuklu olduğu için ailede bir ağırlığı vardı. Dedemi ikna etti. Sonra üniversiteyi kazandım. Dedemin tek şartı vardı, öğretmen olacaktım ve Diyarbakır’da okuyacaktım. Böylece evlendirildiğimde yarım gün çalışacak, yarım gün çocuklarıma bakabilecektim. Dicle Üniversitesi’nde biyoloji okudum. Sonra Diyarbakır’da gazetecilik yaparken İstanbul’a 15 günlük bir kurs için geldim ve burada kaldım.
“İlk eş evin aşçısı, ikinci eş gözdesi”
Filmin adı nereden geliyor?
Bu filmin adını kuma kadınlar koydu. Kumalıktan bahsederken, “Kumalık ölüm elbisesini giymektir. Kuma olduktan sonra artık yaşayan bir ölüsünüzdür” diyorlar. Kimisi o elbiseyi giymekle kalmıyor, kendini asıyor da. İntihar kumalar arasında çok yaygın.
Kumalar arasında bir rekabet ortamı da var, değil mi?
Evet, düşmanlık da var. Çünkü koca, eşi bebeğini doğuralı daha 40 gün olmamışken, ilk eşinin üstüne kuma getiriyor. Birbirleriyle iyi anlaşan kumaların yaşı 50’yi geçmiş. Cinsellik bitince düşmanlık da ortadan kalkıyor.
Büyük eşe evin fırıncısı, aşçısı deniyor. Yemeği, mutfak işlerini o yapıyor. Tandıra gidiyor, süt sağıyor... İkinci eş yani kuma için evin hanımı nitelendirilmesi yapılıyor. İlk eş için kaldırılması zor bir durum tabii bu. Sonradan gelenin daha çok sözü geçiyor çünkü erkeğin yeni gözdesi o oluyor.
Belgeselde erkeklere “Neden kuma alıyorsunuz?” diye sorduğunuzda bahaneleri çok...
Şeriata göre dörde kadar hakkımız var diyen de var. Kadınlar kocasız kalırsa kötü yola düşebilir de. Bir diğer bahane erkeğin canı çekerse başka yere gitmesin, evde ikinci bir kadın olsun. Ayrıca “Çocuklar doğdukça Müslümanlık çoğalsın” da diyorlar.
Kumalığın kendilerine bir hak gibi sunulduğunu düşünüyorlar. Bunu biraz pişkince, biraz arsızca kullanıyorlar.
24 Ocak 2011 Pazartesi
Derhêner Arslan: Sînemaya kurdî dînamîkên xwe afirandin
Aknews'te çıkan Kürtçe haber aşağıdadır...
Stenbol, 18 Rêbendan (AKnews) – Li Tirkiyeyê, derhênera kurd Mizgîn Arslan got, sînemaya kurdî jî wek çarenûsa kurdan, bi salên dirêj têkoşîna jiyînê daye û niha êdî dînamîkên xwe afirandine.
Arslan destnîşankir ku, sînemaya kurdî, di nava sînemaya welatên ku kurd lê dijîn de, xwedî dîrokeke veşartiye. Arslan derbarî xebata xwe û duh û îroya sînemaya kurdî de pirsên AKnewsê bersivandin.
Çîroka we ya sînemayê çawa dest pê kir? We çi xebat heta niha kirin?
Di sala 2006 de min yekemîn kurtefîlma xwe ya bi navê “Son Oyun (Lîstika Dawî)” kişand. Wê fîlmê pir xelat girtin û wêrekî da min û bû sebeb ku di Zanîngeha Marmarayê de, ser sînemayê master bikim. Pişt re hin fîlmên din min kişandin, pirtûkên derbarî sinemayê de min berhev kirin, nivîsandin. Ji van pirtûkan yek jî; “Sînemaya Kurdî: Bêwelatî, Sînor û Mirin” e.
Pêwendiya kurdan bi sînemayê re çawa çêbû:
Fîlma yekemîn, “Zarê” ye û di sala 1926 de li Ermenistanê ji hêla Hamo Beknazaryan (bi xwe ermenî ye) ve hatiye kişandin. Tevahî li gundên kurdan derbas dibe û li Elegezê hatiye kişandin. Piştî 80 salan, li Elegezê vê carê Huner Salîm, fîlma Votka Lîmonê dikşîne.
Hûn niha sînemaya kurdî çawa dibînin?
Êdî navê sînemaya kurdî hatiye danîn û ev yek girîng bû. Di sala 1991 û 92 de, Nizamettin Ariç bi navê “Kilamek Ji bo Beko” kişand, çêkerê kurd Senar Turgut jî “Xecê û Siyabend” kişand û ev di sînemaya kurdî de bûn xala werçerxê. Di sala 2000 de fîlma “Dema Hespên Serxweş” a Behman Qubadî di Festîvala Cannesê de “Kameraya Zêrîn” jî di nav de sê xelat girtin û ev yek hem wêneya sînemaya kurdî û hem jî resmiyeta wê bû.
Di nava sînemeya Tirkiyeyê de kurd hene. Yilmaz Guney û Atif Yilmaz ji vana ne... Di gelek fîlman de motîfên kurdî hene, karakterên kurd hene, bi tirkî daxivin lê tê zanîn ku kurd in. Di nava sînemeya Tirkiyeyê de, dîroka sînemaya veşartî a kurdan heye.
Wek navên ku di sînemayê de derketine pêş hûn kî dibînin?
Em dikarin, Qubadî, Hîşam Zaman, Huner Salîm, Şahram Alîdî, Cemil Rustemî, Berî Şalmanî, Celal Conroy, Cano Resebianî bilêv bikin. Her yek, li devereke cihê yên cihanê dijîn. Navên van hemû derhêneran piştî 2000ê hate bihîstin. Di hemuyan de em tesîrên sînemaya welatên ku lê dijîn dibînin. Di sînemaya kurdî de karektera mirovên kurd heye. Tiştên ku gelê kurd dixwaze bibihîze hene: Şêwezara jiyanê, êş û şîn hene. Zeîfiya wan, jiyana gundan û ya bi sînoran parçekirî, jiyana bi mirinê re, li herêmen asê û çiyayî jiyîn... Di warê siyasî de jî bêwelatî, bênasnameyî û tenyabûn...
Bi ya we, bo ku ji fîlmek re “sînemaya kurdî” bête gotin, divê çi taybetmendiyên wê hebin?
Krîtera yekemîn, neteweya derhêner e. Bo sînemaya kurdî jî divê derhêner kurd be. Her wiha divê derhêner di heman demê de zanebûna vê de be. Her wiha divê çîroka kurdan vebêje û fîlm bi xwe jî bi kurdî be. Fîlmên ku çêkerên wan kurd in jî wek fîlmên kurdî divê bên qebûlkirin.
Bi ya we di sînemaya Tirkiyeyê de, rewşa kurdan çawa tê nîşandayîn?
Sînemaya Tirkiyeyê, di asîmîlasyona kurdan de roleke mezin lîstiye. Kurd xerîbê xwe û neyarê xwe bi xwe kirine. Nîmûneyên ku nîşan dane, qibe, nebedew û saxek in. Her kurdek ku bi temaşekirina van fîlman mezin bûye, xwestiye ji kurdbûna xwe bireve. Divê êdî ev tundî jî bidawî were. Nîşandayîna kurdan bi piranî di meseleyên namûsê de, berdêl û xwîndariyê de cih digre. Ev yek hê jî didome.
Piraniya derhênerên kurd, di sirgunê de dijîn. Gelo ev yek ser sinemaya kurdî çawa tesîr dike?
Belê, wek sînemeya Filistîn û ya Ermeniyan. Piraniya derhêner û çêkerên kurd li sirgunê dijîn. Hevpeyvîneke Qubadî, par di Mihrîcana Fîlman a Cannesê de hate weşandin û destnîşan kiribû ku, ew êdî nikare vegere Îranê û hemû malê wî ji baholekê pêk tê. Ev gotinên Qubadî, kurteya sînemaya kurdî ye. Ev derhênerê sînemayê yê bêwelat, di wê baholê de dîrokên ji dil û xemgînî, trajedî, kultur, dîrok, muzîk û meselokan digerîne.
Zextên hemberî sînemaya kurdî yên demên dawî jî di bîra kurdan de ye...
Fîlma “Xecê û Siyabend” ku ji hêla çêker, karsazê kurd Senar Turgut ve hatiye kişandin, ji van yek e. Fîlmê tu carî di sinemayan de şansê nîşandayînê nedî û di dema kişandina fîlmê de jî Turgut li Wanê hate binçavkirin û êşkenceyên giran lê hatin kirin. Yanê fîlm hate sirgunkirin... Fîlmeke dîtir jî “Kilamek ji bo Beko” ya Nizamettin Ariç ku li Almanyayê çêkiribû ye. Fîlm, bi qazancên ku li Almanyayê hatine kirin, li Ermenistanê hate kişandin. Lê tu car li bajarên kurdan, şansê nîşandayînê nedît.
MIZGÎN ARSLAN / PORTRE
Di sala 1981 de li Mêrdînê hate dinê. Biyolojî xwend û rojnamevantî kir. Di Zanîngeha Marmara Fakulteya Ragihandin Beşa Sînemayê de master kir. Pirtûkên wê yên bi navê “Sînemaya Kurdî: Bêwelatî, Sînor û Mirin” û “Rejisor: Atif Yilmaz” û “Av, Mirin û Rêwîtî: Yeşim Ustaoglu” ji hêla Weşanxaneya Agora ve hatin weşandin. Di sala 2006 de fîlma xwe ya yekem “Lîstika Dawî” kişand û di sala 2008 de jî belgefîlma “Kirasê Mirinê: Hewîtî” kişand û fîlmê di mihrîcanên navneteweyî de xelat girtin. Arslan niha amadekariya kişandina fîlma metraj dirêj ya bi navê “Mezelê Wenda” dike.
Stenbol, 18 Rêbendan (AKnews) – Li Tirkiyeyê, derhênera kurd Mizgîn Arslan got, sînemaya kurdî jî wek çarenûsa kurdan, bi salên dirêj têkoşîna jiyînê daye û niha êdî dînamîkên xwe afirandine.
Arslan destnîşankir ku, sînemaya kurdî, di nava sînemaya welatên ku kurd lê dijîn de, xwedî dîrokeke veşartiye. Arslan derbarî xebata xwe û duh û îroya sînemaya kurdî de pirsên AKnewsê bersivandin.
Çîroka we ya sînemayê çawa dest pê kir? We çi xebat heta niha kirin?
Di sala 2006 de min yekemîn kurtefîlma xwe ya bi navê “Son Oyun (Lîstika Dawî)” kişand. Wê fîlmê pir xelat girtin û wêrekî da min û bû sebeb ku di Zanîngeha Marmarayê de, ser sînemayê master bikim. Pişt re hin fîlmên din min kişandin, pirtûkên derbarî sinemayê de min berhev kirin, nivîsandin. Ji van pirtûkan yek jî; “Sînemaya Kurdî: Bêwelatî, Sînor û Mirin” e.
Pêwendiya kurdan bi sînemayê re çawa çêbû:
Fîlma yekemîn, “Zarê” ye û di sala 1926 de li Ermenistanê ji hêla Hamo Beknazaryan (bi xwe ermenî ye) ve hatiye kişandin. Tevahî li gundên kurdan derbas dibe û li Elegezê hatiye kişandin. Piştî 80 salan, li Elegezê vê carê Huner Salîm, fîlma Votka Lîmonê dikşîne.
Hûn niha sînemaya kurdî çawa dibînin?
Êdî navê sînemaya kurdî hatiye danîn û ev yek girîng bû. Di sala 1991 û 92 de, Nizamettin Ariç bi navê “Kilamek Ji bo Beko” kişand, çêkerê kurd Senar Turgut jî “Xecê û Siyabend” kişand û ev di sînemaya kurdî de bûn xala werçerxê. Di sala 2000 de fîlma “Dema Hespên Serxweş” a Behman Qubadî di Festîvala Cannesê de “Kameraya Zêrîn” jî di nav de sê xelat girtin û ev yek hem wêneya sînemaya kurdî û hem jî resmiyeta wê bû.
Di nava sînemeya Tirkiyeyê de kurd hene. Yilmaz Guney û Atif Yilmaz ji vana ne... Di gelek fîlman de motîfên kurdî hene, karakterên kurd hene, bi tirkî daxivin lê tê zanîn ku kurd in. Di nava sînemeya Tirkiyeyê de, dîroka sînemaya veşartî a kurdan heye.
Wek navên ku di sînemayê de derketine pêş hûn kî dibînin?
Em dikarin, Qubadî, Hîşam Zaman, Huner Salîm, Şahram Alîdî, Cemil Rustemî, Berî Şalmanî, Celal Conroy, Cano Resebianî bilêv bikin. Her yek, li devereke cihê yên cihanê dijîn. Navên van hemû derhêneran piştî 2000ê hate bihîstin. Di hemuyan de em tesîrên sînemaya welatên ku lê dijîn dibînin. Di sînemaya kurdî de karektera mirovên kurd heye. Tiştên ku gelê kurd dixwaze bibihîze hene: Şêwezara jiyanê, êş û şîn hene. Zeîfiya wan, jiyana gundan û ya bi sînoran parçekirî, jiyana bi mirinê re, li herêmen asê û çiyayî jiyîn... Di warê siyasî de jî bêwelatî, bênasnameyî û tenyabûn...
Bi ya we, bo ku ji fîlmek re “sînemaya kurdî” bête gotin, divê çi taybetmendiyên wê hebin?
Krîtera yekemîn, neteweya derhêner e. Bo sînemaya kurdî jî divê derhêner kurd be. Her wiha divê derhêner di heman demê de zanebûna vê de be. Her wiha divê çîroka kurdan vebêje û fîlm bi xwe jî bi kurdî be. Fîlmên ku çêkerên wan kurd in jî wek fîlmên kurdî divê bên qebûlkirin.
Bi ya we di sînemaya Tirkiyeyê de, rewşa kurdan çawa tê nîşandayîn?
Sînemaya Tirkiyeyê, di asîmîlasyona kurdan de roleke mezin lîstiye. Kurd xerîbê xwe û neyarê xwe bi xwe kirine. Nîmûneyên ku nîşan dane, qibe, nebedew û saxek in. Her kurdek ku bi temaşekirina van fîlman mezin bûye, xwestiye ji kurdbûna xwe bireve. Divê êdî ev tundî jî bidawî were. Nîşandayîna kurdan bi piranî di meseleyên namûsê de, berdêl û xwîndariyê de cih digre. Ev yek hê jî didome.
Piraniya derhênerên kurd, di sirgunê de dijîn. Gelo ev yek ser sinemaya kurdî çawa tesîr dike?
Belê, wek sînemeya Filistîn û ya Ermeniyan. Piraniya derhêner û çêkerên kurd li sirgunê dijîn. Hevpeyvîneke Qubadî, par di Mihrîcana Fîlman a Cannesê de hate weşandin û destnîşan kiribû ku, ew êdî nikare vegere Îranê û hemû malê wî ji baholekê pêk tê. Ev gotinên Qubadî, kurteya sînemaya kurdî ye. Ev derhênerê sînemayê yê bêwelat, di wê baholê de dîrokên ji dil û xemgînî, trajedî, kultur, dîrok, muzîk û meselokan digerîne.
Zextên hemberî sînemaya kurdî yên demên dawî jî di bîra kurdan de ye...
Fîlma “Xecê û Siyabend” ku ji hêla çêker, karsazê kurd Senar Turgut ve hatiye kişandin, ji van yek e. Fîlmê tu carî di sinemayan de şansê nîşandayînê nedî û di dema kişandina fîlmê de jî Turgut li Wanê hate binçavkirin û êşkenceyên giran lê hatin kirin. Yanê fîlm hate sirgunkirin... Fîlmeke dîtir jî “Kilamek ji bo Beko” ya Nizamettin Ariç ku li Almanyayê çêkiribû ye. Fîlm, bi qazancên ku li Almanyayê hatine kirin, li Ermenistanê hate kişandin. Lê tu car li bajarên kurdan, şansê nîşandayînê nedît.
MIZGÎN ARSLAN / PORTRE
Di sala 1981 de li Mêrdînê hate dinê. Biyolojî xwend û rojnamevantî kir. Di Zanîngeha Marmara Fakulteya Ragihandin Beşa Sînemayê de master kir. Pirtûkên wê yên bi navê “Sînemaya Kurdî: Bêwelatî, Sînor û Mirin” û “Rejisor: Atif Yilmaz” û “Av, Mirin û Rêwîtî: Yeşim Ustaoglu” ji hêla Weşanxaneya Agora ve hatin weşandin. Di sala 2006 de fîlma xwe ya yekem “Lîstika Dawî” kişand û di sala 2008 de jî belgefîlma “Kirasê Mirinê: Hewîtî” kişand û fîlmê di mihrîcanên navneteweyî de xelat girtin. Arslan niha amadekariya kişandina fîlma metraj dirêj ya bi navê “Mezelê Wenda” dike.
19 Ocak 2011 Çarşamba
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)